શરદી એ એક સામાન્ય સમસ્યા છે જે સામાન્ય રીતે વાયરલ ચેપને કારણે થાય છે. શિયાળાની ઋતુમાં તેમની ફરિયાદો વધી જાય છે. દેશના અનેક વિસ્તારોમાં વાતાવરણ ઠંડું થઈ ગયું છે અને હવામાનમાં પણ પલટો આવવા લાગ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં બદલાતા હવામાનને કારણે રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઘટશે અને શરદીના દર્દીઓની સંખ્યામાં વધારો થશે. શરદી મટાડવા માટે આયુર્વેદમાં ઘણા અસરકારક ઉપાયો સૂચવવામાં આવ્યા છે. તો ચાલો જાણીએ એ ઉપાયો વિશે જેથી આપણે શરદીને તરત મટાડી શકીએ.
શરદીના સામાન્ય કારણો:
નીચા તાપમાન અને ભેજ વાયરસ અને બેક્ટેરિયાને ખીલવા દે છે અને રાયનોવાયરસ (જે સામાન્ય શરદીનું કારણ બને છે) ઝડપથી ફેલાય છે.
શિયાળામાં શરીરનું આંતરિક તાપમાન ઘટી જાય છે અને તેનાથી આપણી રોગપ્રતિકારક શક્તિ પણ નબળી પડી શકે છે.
શિયાળાની ઋતુમાં દિવસો ઓછા હોય છે અને સૂર્યપ્રકાશ ઓછો હોય છે, જેના કારણે શરીરમાં વિટામિન ડીનું સ્તર ઘટી શકે છે. રોગપ્રતિકારક શક્તિ માટે વિટામિન ડીનું યોગ્ય સ્તર જરૂરી છે.
શિયાળામાં હવા સામાન્ય રીતે શુષ્ક હોય છે, જેના કારણે શરીરની અંદરની ભેજ પણ ઓછી થઈ જાય છે. સૂકી હવા નાક અને ગળાના મ્યુકોસલ પેશીઓને સૂકવી શકે છે, જે શરીરની સંરક્ષણ પ્રણાલીને નબળી બનાવે છે.
1. આદુ અને મધ
આદુમાં કુદરતી એન્ટિ-બેક્ટેરિયલ અને બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો છે જે શરદી અને ઉધરસને ઝડપથી મટાડવામાં મદદ કરે છે. 1-2 ઈંચ આદુને બારીક કાપો, તેમાં 1 ચમચી મધ ઉમેરો અને દિવસમાં 2-3 વખત તેનું સેવન કરો. આ મિશ્રણ ગળાની સોજો ઘટાડે છે અને નાકની ભીડ ખોલે છે.
2. તુલસીનો છોડ અને કાળા મરી
તુલસી અને કાળા મરીના સેવનથી શરદીના લક્ષણોમાં રાહત મળે છે. 5-6 તુલસીના પાન અને 1/4 ચમચી કાળા મરીને એક કપ ગરમ પાણીમાં ઉકાળો અને પીવો. આ મિશ્રણ રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે અને ઠંડા વાયરસ સામે લડે છે.
3. લીમડાનો ઉકાળો
લીમડાના પાનમાં એન્ટિ-બેક્ટેરિયલ અને એન્ટિવાયરલ ગુણ હોય છે જે શરદીના લક્ષણોને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. 1 કપ પાણીમાં 10-15 લીમડાના પાન ઉકાળીને દિવસમાં બે વાર પીઓ.
4. હળદર અને દૂધ
હળદરમાં બળતરા વિરોધી ગુણ હોય છે જે શરદીને ઝડપથી મટાડવામાં મદદ કરે છે. હૂંફાળા દૂધમાં 1/2 ચમચી હળદર ભેળવીને રાત્રે પીવું. તે ગળાના સોજાને ઘટાડે છે અને ચેપથી રાહત આપે છે.
5. સરગવો
શરદી અને ઉધરસથી રાહત અપાવવામાં સરગવાનો પાવડર ખૂબ જ અસરકારક છે. એક કપ ગરમ પાણીમાં 1 ચમચી સરગવાનો પાવડર ઉમેરો અને તેને દિવસમાં બે વાર પીવો. તે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે.
6. રોક સોલ્ટ અને નવશેકું પાણી
રોક સોલ્ટ અને હુંફાળા પાણીથી ગાર્ગલ કરવાથી ગળામાં સોજો ઓછો થાય છે અને શરદીની સમસ્યામાં રાહત મળે છે. એક કપ હૂંફાળા પાણીમાં 1/2 ચમચી રોક મીઠું ઓગાળીને દિવસમાં 2-3 વખત ગાર્ગલ કરો.
7. મધ અને ઘી
જો નાક સંપૂર્ણપણે બંધ થઈ ગયું હોય તો મધ અને ઘી નાકમાં નાખવાથી આરામ મળે છે. શુદ્ધ ઘી અને મધના 2-3 ટીપાં મિક્સ કરીને નાકમાં નાખવાથી નાક ખુલે છે અને શ્વાસ લેવામાં સરળતા થાય છે.
8. પાણી અને લિક્વિડ ખોરાકનું સેવન વધારવું
ઠંડી દરમિયાન શરીરમાં પાણીની કમી ન હોવી જોઈએ, તેથી વધુમાં વધુ પાણી, તાજા ફળોના રસ અને સૂપનું સેવન કરો. તે શરીરને હાઇડ્રેટેડ રાખે છે અને શરદીના લક્ષણોને ઝડપથી દૂર કરે છે.
9. હર્બલ સ્ટીમ ઇન્હેલેશન
ગરમ પાણીમાં આદુ, તુલસી અને લીંબુ નાખીને સ્ટીમ કરો. આ નાકની ભીડને ખોલે છે અને ગળામાં સોજો ઘટાડે છે.
Disclaimer : આ આયુર્વેદિક ઉપાયો અપનાવીને તમે ઝડપથી શરદી મટાડી શકો છો. જો કે, જો લક્ષણો લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહે અથવા ખૂબ ગંભીર હોય, તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.