ઓપરેશન સિંદૂરની અસર, ISRO ચાર વર્ષના બદલે એક વર્ષમાં બનાવશે 52 જાસૂસી સેટેલાઇટ
X
ભારતે રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાને મજબૂત બનાવવા માટે એક સાહસિક પગલું ભર્યું છે. મહત્વાકાંક્ષી અવકાશ આધારિત દેખરેખ (SBS-3) કાર્યક્રમ હેઠળ 52 જાસૂસી ઉપગ્રહોના તૈનાતી માટેનો સમયમર્યાદા ચાર વર્ષથી ઘટાડીને માત્ર એક વર્ષ કરવામાં આવ્યો છે.
ઓક્ટોબર 2024 માં સુરક્ષા અંગેની કેબિનેટ સમિતિ દ્વારા મંજૂર કરાયેલ, આ 22,500 કરોડ રૂપિયાના પ્રોજેક્ટનો ઉદ્દેશ્ય ભારતની સરહદો, ખાસ કરીને પાકિસ્તાન પરની પ્રવૃત્તિઓ પર દેખરેખ વધારવાનો અને પૂર અને ભૂકંપ જેવી કુદરતી આફતો દરમિયાન મહત્વપૂર્ણ સહાય પૂરી પાડવાનો છે.
SBS-3 કાર્યક્રમો
SBS-3 કાર્યક્રમ ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન (ISRO) અને ખાનગી ઉદ્યોગો વચ્ચેના સહયોગનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. ઇસરો 21 ઉપગ્રહો વિકસાવશે. બાકીના 31 ઉપગ્રહોનું નિર્માણ ત્રણ ખાનગી કંપનીઓ - અનંત ટેક્નોલોજીસ, સેન્ટમ ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને આલ્ફા ડિઝાઇનને સોંપવામાં આવ્યું છે.
સંરક્ષણ મંત્રાલયે આ કંપનીઓને વિકાસ સમયમર્યાદા ઘટાડીને ૧૨-૧૮ મહિના કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. આ ઉપગ્રહોનું પ્રક્ષેપણ હવે 2026ના અંત સુધીમાં અથવા તે પહેલાં લક્ષ્યાંકિત છે, જે મૂળ 2028ની સમયમર્યાદા કરતાં ઘણું આગળ છે. તાજેતરના પહેલગામ હત્યાકાંડના પ્રતિભાવમાં શરૂ કરાયેલા ઓપરેશન સિંદૂર બાદ પ્રાદેશિક તણાવમાં વધારો થવાને પગલે આ વધારો થયો છે.
AI થી સજ્જ ઉપગ્રહો
આ ઉપગ્રહો AIથી સજ્જ હશે, જે અવકાશમાં એકબીજા સાથે વાતચીત કરી શકશે. આ ટેકનોલોજી ભારતને અભૂતપૂર્વ ચોકસાઈ સાથે ભૂ-ગુપ્ત માહિતી એકત્રિત કરવામાં સક્ષમ બનાવશે. આનાથી ખાસ કરીને પાકિસ્તાન અને ચીન સાથેની ભારતની અસ્થિર સરહદો પર પ્રતિકૂળ પ્રવૃત્તિઓ પર દેખરેખમાં નોંધપાત્ર વધારો થશે.
સ્પેસએક્સ અને ખાનગી કંપનીઓની ભૂમિકા
આ પ્રોજેક્ટમાં એલોન મસ્કની કંપની સ્પેસએક્સ ટેકનિકલ સહાય પૂરી પાડી રહી છે, જે ઉપગ્રહોના તબક્કાવાર વિકાસ અને પ્રક્ષેપણમાં મદદ કરશે. ખાનગી કંપનીઓમાં અનંત ટેક્નોલોજીસ, જેણે નાણાકીય વર્ષ 24માં રૂ. 270 કરોડની આવક નોંધાવી હતી. સેન્ટમ ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, જેણે નાણાકીય વર્ષ 25ના પ્રથમ નવ મહિનામાં રૂ. 479 કરોડની આવક નોંધાવી હતી.
તે આ જાહેર-ખાનગી ભાગીદારીમાં અગ્રણી ભૂમિકા ભજવી રહ્યું છે. આલ્ફા ડિઝાઇન જેને 2019માં અદાણી ડિફેન્સ અને એરોસ્પેસ દ્વારા હસ્તગત કરવામાં આવી હતી, તે ISRO સાથેના અગાઉના સહયોગ જેમ કે ઇન્ડિયન રિજનલ નેવિગેશનલ સેટેલાઇટ સિસ્ટમ (IRNSS) માંથી તેની કુશળતા લાવે છે. આ કંપનીઓની ભાગીદારી ભારતના વ્યૂહાત્મક અવકાશ ઉદ્દેશ્યોને પૂર્ણ કરવા માટે ખાનગી ઉદ્યોગો પર વધતી જતી નિર્ભરતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
પડકારો અને ચિંતાઓ
આ પ્રોજેક્ટ ભારતની દેખરેખ ક્ષમતાઓને નવી ઊંચાઈએ લઈ જશે, પરંતુ ટૂંકા સમયમર્યાદા શક્યતા અને ગુણવત્તા અંગે પ્રશ્નો ઉભા કરે છે. આટલા ઓછા સમયમાં 52 ઉપગ્રહો વિકસાવવા, AI એકીકરણ સાથે પણ, એક વિશાળ કાર્ય છે જે સંસાધનો અને કુશળતા પર ભાર મૂકી શકે છે. 2026 સુધીમાં કામગીરી પૂર્ણ કરવાનું દબાણ પરીક્ષણ અને વિશ્વસનીયતા સાથે ચેડા કરી શકે છે, જેનાથી કાર્યક્રમની અસરકારકતા ઘટી શકે છે.
પ્રાદેશિક ભૂરાજનીતિ પર નજર
તાજેતરના તણાવને ધ્યાનમાં રાખીને સરહદ પર દેખરેખ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું સમજી શકાય તેવું છે, પરંતુ પ્રાથમિક લક્ષ્ય તરીકે પાકિસ્તાન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાથી પ્રાદેશિક ભૂ-રાજકીય પરિદૃશ્ય વધુ પડતું સરળ બની શકે છે. આ ક્ષેત્રમાં ચીનની વધતી હાજરી. તે જ સમયે તેની પોતાની અવકાશ-આધારિત દેખરેખમાં પ્રગતિ એક વધુ જટિલ પડકાર રજૂ કરે છે જેને ભારતે સર્વાંગી રીતે જોવો પડશે.
FOLLOW US ON SOCIAL MEDIA PLATFORM
TV13 Web : http://www.tv13gujarati.com/
Facebook: https://www.facebook.com/tv13gujarati
Twitter : https://twitter.com/tv13gujarati
Instagram : https://instagram.com/tv13gujarati
linkedin : https://www.linkedin.com/company/9095...
WhatsApp Channel : https: //whatsapp.com/channel/
WhatsApp Group : https://chat.whats
