શું HMPV વાયરસ કોરોના જેટલો જ ખતરનાક છે?, જાણો શું છે લક્ષણો અને કેવી રીતે આ વાયરસથી બચવું
ચીનમાં હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV) વાયરસના કારણે ચીનમાં ઘણી ચિંતાનો માહોલ છે. હવે બેંગલુરુની એક હોસ્પિટલમાં આઠ મહિનાની બાળકીમાં પણ આ વાયરસ જોવા મળ્યો છે. HMPV શું છે, તે કેવી રીતે ફેલાય છે, તેના લક્ષણો શું છે, તેને કેવી રીતે અટકાવી શકાય. આવો જાણીએ.
X
કોવિડ -19 રોગચાળાને કારણે સમગ્ર વિશ્વમાં લાંબા લોકડાઉન થયા અને પરિણામે લાખો લોકોના મોત થયા. લગભગ 4 વર્ષ પછી આ રોગચાળામાંથી સાજા થયા પછી, અમે ત્યારે જ રાહતનો શ્વાસ લીધો હતો જ્યારે હવે વધુ એક વાયરસે સમગ્ર વિશ્વમાં ચિંતા વધારી દીધી છે. હકીકતમાં, અહેવાલો સૂચવે છે કે જીવલેણ કોવિડ -19 રોગચાળો ફાટી નીકળ્યાના ચાર વર્ષ પછી ચીન બીજી રોગચાળા સામે લડી રહ્યું છે. આ રોગચાળાનું કારણ હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV) નામનો વાયરસ છે.
આ વાયરસના કારણે ઘણા દેશો તેના ફેલાવા પર નજર રાખી રહ્યા છે. દુનિયાની સાથે ભારતે પણ આની દેખરેખ શરૂ કરી દીધી છે. હવે બેંગલુરુની એક હોસ્પિટલમાં આઠ મહિનાની બાળકીમાં HMPV વાયરસ મળી આવ્યો છે. આરોગ્ય વિભાગનું કહેવું છે કે, 'અમે અમારી લેબમાં તેનું પરીક્ષણ કર્યું નથી. આ રિપોર્ટ ખાનગી હોસ્પિટલનો છે.
આરોગ્ય નિષ્ણાતોએ HMPV પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે, જે એક શ્વસન વાયરસ છે જે ઘણા એશિયન દેશોને અસર કરી રહ્યો છે. રોઇટર્સમાં પ્રકાશિત એક અહેવાલ અનુસાર, 'તાજેતરમાં શોધાયેલા કેસોમાં રાઇનોવાયરસ અને હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ જેવા પેથોજેન્સનો સમાવેશ થાય છે. ખાસ કરીને ચીનના ઉત્તરી પ્રાંતોમાં 14 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના લોકોમાં માનવ મેટાપ્યુમોવાયરસના કેસોમાં વધારો જોવા મળી રહ્યો છે.
જો કે, આ ચેપમાં વધારાની તપાસ કરવામાં આવી રહી છે કારણ કે શિયાળાની ઋતુ ચાલી રહી છે અને આ ચેપ સામાન્ય શ્વસન રોગો (શરદી, ઉધરસ, શરદી) જેવો જ છે જે શિયાળાની ઋતુમાં ફેલાય છે. રિપોર્ટ અનુસાર, HMPV ઈન્ફલ્યુએન્ઝા A, માયકોપ્લાઝમા ન્યુમોનિયા અને COVID-19 જેવા ઘણા વાયરસ સાથે ઝડપથી ફેલાઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, આ વાયરસ શું છે, તેના લક્ષણો શું છે અને તેના વિશે નિષ્ણાતો શું કહે છે તે જાણવું દરેક માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. તો ચાલો જાણીએ વિગતવાર.
ભારતમાં HMPV કેસ
ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ મેડિકલ રિસર્ચ (ICMR) એ કર્ણાટકમાં HMPVના બે કેસ શોધી કાઢ્યા છે. વધુમાં, ICMR અને ઈન્ટિગ્રેટેડ ડિસીઝ સર્વેલન્સ પ્રોગ્રામ (IDSP) નેટવર્કના વર્તમાન ડેટાના આધારે, દેશમાં ઈન્ફલ્યુએન્ઝા જેવી બીમારી (ILI) અથવા ગંભીર તીવ્ર શ્વાસોચ્છવાસની બીમારી (SARI) ના કેસોમાં કોઈ અસામાન્ય વધારો થયો નથી.
કર્ણાટકના આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ વિભાગના અગ્ર સચિવ અને આરોગ્ય કમિશનર હર્ષ ગુપ્તા (IAS) કહે છે, 'બાળકમાં HMPV મળવું અસામાન્ય નથી. ભૂતકાળમાં પણ આપણે ઘણા દર્દીઓમાં HMPV સંબંધિત કેસ જોયા છે. તેમાં ચિંતા કરવાની કોઈ વાત નથી, તેથી કોઈએ ગભરાવાની જરૂર નથી. જો HMPV નો કોઈ નવો તાણ હોય તો ICMR એ અમને સૂચનાઓ અથવા અપડેટ કરેલી માર્ગદર્શિકા મોકલવી જોઈએ. આ માટે હજુ સુધી કોઈ ખાસ પ્રોટોકોલ જારી કરવામાં આવ્યો નથી. બાળકનો કોઈ ટ્રાવેલ હિસ્ટ્રી નથી. અત્યારે આ વાયરસને લઈને ચિંતા કરવાનું કોઈ કારણ નથી.
તેલંગાણામાં રાજ્ય સરકારે 'શું કરવું અને શું નહીં' ની યાદી બહાર પાડી છે, જેમાં સાબુ અને પાણીથી નિયમિતપણે હાથ ધોવા અથવા આલ્કોહોલ આધારિત સેનિટાઈઝરનો ઉપયોગ કરવો, ભીડવાળા સ્થળોને ટાળવું, આમાં સામાજિક અંતરનું પાલન કરવું શામેલ છે. કેરળના આરોગ્ય મંત્રી વીણા જ્યોર્જે કહ્યું, 'રાજ્ય સરકાર ચીનમાં વાયરલ તાવ અને શ્વસન ચેપના મોટા પાયે ફેલાવા અંગેના સમાચાર અહેવાલો પર નજીકથી નજર રાખી રહી છે અને અત્યારે ગભરાવાની જરૂર નથી.'
હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV) શું છે?
યુએસ સેન્ટર્સ ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ એન્ડ પ્રિવેન્શન (CDC) મુજબ, માનવ મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV) 2001માં મળી આવ્યો હતો. આ એચએમપીવી ન્યુમોવિરિડે પરિવાર સાથે સંબંધ ધરાવે છે, જે રેસ્પિરેટરી સિંસિટીયલ વાયરસ (આરએસવી) જેવો જ પરિવાર છે. તે સામાન્ય રીતે ઉપલા અને નીચલા શ્વસન ચેપનું કારણ બને છે જે સામાન્ય શરદી અથવા ફલૂ જેવા લક્ષણો ઉત્પન્ન કરે છે. જો કે, નિષ્ણાતો એમ પણ કહે છે કે કેટલાક સેરોલોજીકલ પુરાવા સૂચવે છે કે આ વાયરસ ઓછામાં ઓછા 1958થી વિશ્વમાં ફેલાયો છે. સીડીસી અનુસાર તે તમામ ઉંમરના લોકોને અસર કરી શકે છે, જેમાં નાના બાળકો, વૃદ્ધો અને નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો ચેપનું સૌથી વધુ જોખમ ધરાવે છે.
HMPV વાયરસનો પ્રથમ કેસ ભારતમાં નોંધાતા ગુજરાત સરકાર એક્શન મોડમાં, જાહેર કરી એડવાઇઝરી
હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV) કેવી રીતે ફેલાય છે?
સીડીસી અનુસાર, એચએમપીવી ઉધરસ અથવા છીંક, હાથ મિલાવવા, કોઈને સ્પર્શ કરવાથી, નજીકના સંપર્કમાં આવવાથી, દૂષિત સપાટીને સ્પર્શ કરવાથી અથવા મોં, નાક અથવા આંખોને સ્પર્શ કરવાથી ટીપાં દ્વારા ફેલાય છે.
માનવ મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV) ના લક્ષણો શું છે?
સીડીસી મુજબ, ઉધરસ અને વહેતું નાક, તાવ, ગળામાં દુખાવો, ગળામાં બળતરા અથવા, કેટલાક કિસ્સાઓમાં, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ એ માનવ મેટાપ્યુમોવાયરસના સામાન્ય લક્ષણો છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ચેપ બ્રોન્કાઇટિસ, ન્યુમોનિયા અથવા અસ્થમાના લક્ષણોમાં પરિણમી શકે છે.
હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV) નું વધુ જોખમ કોને છે?
મેક્સ હેલ્થકેરના જણાવ્યા મુજબ, 5 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકો, શિશુઓ, વૃદ્ધો અને ખાસ કરીને 65 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકો, નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો, અસ્થમા અથવા સીઓપીડી જેવી શ્વસન સમસ્યાઓ ધરાવતા લોકો વધુ જોખમમાં છે. ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન, HMPV શ્વસન સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે જે માતા અને બાળક બંનેના સ્વાસ્થ્ય માટે જોખમ ઊભું કરી શકે છે.
હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV) કેટલું જોખમી છે?
ચાઇનામાં મોટાભાગના ચેપ 14 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોમાં જોવા મળે છે, ઘણા કિસ્સાઓમાં તેમની ગંભીરતાને કારણે હોસ્પિટલમાં દાખલ થવાની જરૂર પડે છે. આ લક્ષણો સતત ઉધરસ અને તાવથી લઈને વધુ ગંભીર સ્થિતિઓ જેવી કે બ્રોન્કિઓલાઈટિસ અને ન્યુમોનિયા સુધીના છે. અન્ય શ્વસન રોગો સાથે તેની સમાનતાને કારણે, તેનું નિદાન અને સારવાર મુશ્કેલ હોઈ શકે છે.
હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV) થી તમારી જાતને કેવી રીતે બચાવવી?
અહેવાલો સૂચવે છે કે આ વાયરસના ફેલાવાને રોકવા માટે, ચીનમાં આરોગ્ય અધિકારીઓએ હાથ ધોવા, માસ્ક પહેરવા અને સમયસર પરીક્ષણ જેવા નિવારક પગલાં પર ભાર મૂક્યો હતો. HMPV ને રોકવા માટે હાલમાં કોઈ ચોક્કસ રસી નથી, તેથી ચેપનું જોખમ ઘટાડવા માટે આ પગલાં અપનાવી શકાય છે.
- ઓછામાં ઓછા 20 સેકન્ડ સુધી તમારા હાથ સાબુ અને પાણીથી ધોવા.
- જો સાબુ અને પાણી ઉપલબ્ધ ન હોય તો, આલ્કોહોલ આધારિત હેન્ડ સેનિટાઈઝરનો ઉપયોગ કરો.
- શ્વસન સંબંધી બીમારીના લક્ષણો દર્શાવતા લોકોથી દૂર રહો.
- દરવાજાના હેન્ડલ્સ, ફોન અને કાઉન્ટરટોપ્સ જેવી વારંવાર સ્પર્શ થતી સપાટીઓને સાફ કરતા રહો.
- ફાટી નીકળવા અથવા ફ્લૂની મોસમ દરમિયાન માસ્ક પહેરવાથી શ્વસનના ટીપાંના સંપર્કમાં ઘટાડો કરવામાં મદદ મળી શકે છે.
- જો તમને કોઈ લક્ષણો હોય, તો પરીક્ષણ કરાવો અને ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો.
COVID-19 અને HMPV કેટલા સમાન છે?
કોરોનાવાયરસ રોગ અથવા COVID-19 એ SARS-CoV-2 વાયરસથી થતો ચેપી રોગ છે. HMPV વાયરસ અને SARS-CoV-2 વાયરસ અમુક રીતે સમાન છે. ઉદાહરણ તરીકે, HMPV તમામ ઉંમરના લોકોમાં શ્વસન સંબંધી બીમારીનું કારણ બને છે અને કોરોનાવાયરસ પણ તે જ રીતે ફેલાય છે. આ બંને વાયરસ નાના બાળકો, વૃદ્ધો અને નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકોને વધુ ઝડપથી સંક્રમિત કરી શકે છે.
COVID-19 અને HMPV ના લક્ષણો લગભગ સમાન છે. HMPV સાથે સંકળાયેલા સામાન્ય લક્ષણોમાં ઉધરસ, તાવ, અનુનાસિક ભીડ અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફનો સમાવેશ થાય છે, જે કોવિડ-19થી સંક્રમિત લોકોના લક્ષણો પણ હતા. બંને COVID-19 અને HMPV વાયરસ ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિની ઉધરસ અથવા છીંકમાંથી, નજીકના સંપર્ક દ્વારા અથવા ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ દ્વારા સ્પર્શેલી સપાટીને સ્પર્શ કરવાથી ફેલાય છે.
યુએસ સીડીસી અનુસાર, કોવિડ -19 મોસમી હતો કારણ કે તે તાપમાનથી પ્રભાવિત હતો. એ જ રીતે, એમપીવી પણ અલગ-અલગ સિઝનમાં ફેલાઈ રહી છે. જો કે HMPV કેસ આખા વર્ષ દરમિયાન જોવા મળે છે, પરંતુ શિયાળા અને વસંતઋતુ દરમિયાન યુએસમાં કેસ ટોચ પર હોય છે.
ભારત માટે કેટલું જોખમ છે?
નેશનલ સેન્ટ્રલ ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલના ડાયરેક્ટર ડૉ. અતુલ ગોયલે ચીનમાં એચએમપીવીને લઈને ચિંતા વચ્ચે ભારત માટેના જોખમ વિશે વાત કરતા કહ્યું કે વર્તમાન પરિસ્થિતિથી ગભરાવાની જરૂર નથી. લોકોએ માત્ર સામાન્ય સાવચેતી રાખવાની જરૂર છે. ડૉ. અતુલે વધુમાં કહ્યું, 'અમે દેશની અંદર શ્વસન સંબંધી રોગોના ડેટાનું વિશ્લેષણ કર્યું છે. 2024ના આંકડામાં આટલો મોટો વધારો નથી. શિયાળા દરમિયાન શ્વસન ચેપના વધુ કેસ છે અને અમારી હોસ્પિટલો આવશ્યક જરૂરિયાતો અને પથારીઓ માટે સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર છે.
'હું જાહેર જનતાને સામાન્ય સાવચેતી રાખવા વિનંતી કરવા માંગુ છું, જેનો અર્થ એ છે કે જે લોકોને ખાંસી અને શરદી હોય તેમણે આ રોગનો ફેલાવો અટકાવવા માટે અન્ય લોકો સાથે સંપર્ક ટાળવો જોઈએ અને શરદી અને તાવ માટે સૂચવેલ દવા લેવી જોઈએ અને સામાન્ય દવાઓ લેવી જોઈએ. વર્તમાન પરિસ્થિતિથી ચિંતા કરવાની જરૂર નથી.
FOLLOW US ON SOCIAL MEDIA PLATFORM
Facebook: https://www.facebook.com/tv13gujarati
Twitter : https://twitter.com/tv13gujarati
Instagram : https://instagram.com/tv13gujarati
linkedin : https://www.linkedin.com/company/9095...
WhatsApp Channel : https://whatsapp.com/channel/0029Va5h5lFLikgFQ1gJxZ2U
WhatsApp Group : https://chat.whatsapp.com/L1eF5HL2qu51EIqrPVyoHB
TV13 Web : http://www.tv13gujarati.com/
