IIT કાનપુરમાં કૃત્રિમ હૃદય વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે. ટૂંક સમયમાં તેનું બકરીઓ પર પરીક્ષણ કરવામાં આવશે. પ્રાપ્ત માહિતી અનુસાર આ કૃત્રિમ હૃદય વિદેશની તુલનામાં 10 ગણી ઓછી કિંમતે તૈયાર કરવામાં આવશે. આઇઆઇટીમાં ટાઇટેનિયમ મેટલમાંથી કૃત્રિમ હૃદય વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે. ટેકનિકલ ભાષામાં તેને LVAD એટલે કે લેફ્ટ વેન્ટ્રિક્યુલર આસિસ્ટ ડિવાઇસ કહેવાય છે. જેઓનું હૃદય યોગ્ય રીતે લોહી પમ્પ કરતું નથી તેમના માટે તે ઉપયોગી છે. IIT કાનપુરમાં તૈયાર થઈ રહેલું કૃત્રિમ હૃદય માણસો કરતાં પહેલાં બકરીની છાતીમાં ધબકશે. આ કૃત્રિમ હૃદયને હૃદયયંત્ર નામ આપવામાં આવ્યું છે. ટૂંક સમયમાં જ તેનું પ્રાણી અજમાયશ શરૂ થશે.
ઉપરોક્ત માહિતી આઈઆઈટી કાનપુરના ડાયરેક્ટર પ્રો. મનિન્દ્ર અગ્રવાલે આપી છે. તેમણે કહ્યું કે, પહેલા તેને ડુક્કરમાં દાખલ કરવાની યોજના હતી, પરંતુ હવે ટૂંક સમયમાં તેને બકરીઓમાં દાખલ કરવાના પ્રયાસો કરવામાં આવશે. ઘણા સંશોધનો બાદ જ આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. વિદ્યાર્થીઓના સહકાર અને સંસ્થાના પ્રોફેસરોની સલાહથી આ કૃત્રિમ હૃદય વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે.
મનિન્દ્ર અગ્રવાલના મતે વિદેશમાં ઉપલબ્ધ કૃત્રિમ હૃદયની કિંમત એક કરોડથી વધુ છે. તેને જોતા આઈઆઈટી કાનપુર અને હૈદરાબાદ હોસ્પિટલના ડોક્ટરોની ટીમે સસ્તા આર્ટિફિશિયલ હાર્ટ પર રિસર્ચ શરૂ કર્યું અને માત્ર 10 લાખ રૂપિયામાં કૃત્રિમ હાર્ટ તૈયાર કરી રહી છે. જો કે, જ્યારે તે બજારમાં આવશે ત્યારે તેની કિંમત વધુ વધી શકે છે.
પ્રાણીઓની ટ્રાયલ ટૂંક સમયમાં શરૂ થશે
પ્રો. મનિન્દ્ર અગ્રવાલે જણાવ્યું કે, હાલમાં તેના પર સંશોધન ચાલી રહ્યું છે અને ટૂંક સમયમાં જ તેનું પ્રાણી પરીક્ષણ શરૂ થશે. તેમણે કહ્યું કે, સંસ્થામાં ગંગવાલ સ્કૂલ ઑફ મેડિકલ સાયન્સ એન્ડ ટેક્નોલોજીનું કામ પણ ઝડપથી ચાલી રહ્યું છે.
આ રીતે કામ કરશે કૃત્રિમ હૃદય
આઇઆઇટીમાં ટાઇટેનિયમ મેટલમાંથી આ કૃત્રિમ હૃદય વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે. ટેકનિકલ ભાષામાં તેને LVAD એટલે કે લેફ્ટ વેન્ટ્રિક્યુલર આસિસ્ટ ડિવાઇસ કહેવાય છે. તેનો ઉપયોગ એવા લોકો માટે થાય છે જેમનું હૃદય યોગ્ય રીતે લોહી પંપ કરતું નથી.
ડિઝાઇન કોમ્પ્યુટર સિમ્યુલેશનથી તૈયાર કરવામાં આવી છે
ઉપકરણનો આકાર એક પાઇપ જેવો હશે, જે હૃદયના એક ભાગથી બીજા ભાગ સાથે જોડાયેલ હશે. તેની મદદથી લોહીને શરીરમાં પમ્પ કરવામાં આવશે અને ધમનીઓની મદદથી સમગ્ર શરીરમાં વિતરિત કરવામાં આવશે. હૃદયની ડિઝાઇન કોમ્પ્યુટર સિમ્યુલેશન દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવી છે.
હૃદયની સપાટી લોહીના સંપર્કમાં આવશે નહીં
હૃદયની સપાટી લોહીના સંપર્કમાં આવશે નહીં. પંપની અંદરના ટાઇટેનિયમને એવી રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવશે કે તે ધમનીઓની અંદરની સપાટીને મળતું આવે. આ પ્લેટલેટ્સને સક્રિય થતા અટકાવશે. જો પ્લેટલેટ્સ સક્રિય થઈ જાય, તો શરીરમાં લોહીના ગંઠાવાનું નિર્માણ થઈ શકે છે. ઓક્સિજનના પ્રવાહમાં વધારો કરતા લાલ રક્તકણો પણ મૃત્યુ પામશે નહીં.