પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીનો રાજદ્વારી પ્રવાસ: વૈશ્વિક સંબંધોને મજબૂત બનાવવું (2-10 જુલાઈ, 2025)
X
જીગર દેવાણી/
પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી 2 જુલાઈથી 10 જુલાઈ સુધી પાંચ દેશોની મુલાકાતે છે. રાજદ્વારી દ્રષ્ટિએ આ બધા દેશો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે..... આમાંથી ત્રણ, ઘાના, ત્રિનિદાદ અને ટોબેગો અને નામિબિયા, એવા છે જ્યાં પીએમ મોદીની પહેલી વારની મુલાકાત છે....તો આ ઉપરાંત, તેઓ બ્રાઝિલ અને આર્જેન્ટિનાની પણ મુલાકાતે છે.....ત્યારે રાજદ્વારી દ્રષ્ટિએ આ બધા દેશો કઇ રીતે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે..આવો જોઇએ..
ઘાના: ભારત-આફ્રિકા સંબંધોને મજબૂત બનાવવું
2 જુલાઈના રોજ, પીએમ મોદી ઘાના પહોંચ્યા, જે પંડિત જવાહરલાલ નેહરુ (1957) અને નરસિંહ રાવ (1995) પછી 30 વર્ષમાં ભારતીય વડા પ્રધાનની પ્રથમ મુલાકાત હતી. રાષ્ટ્રપતિ જોન મહામા દ્વારા અકરામાં 21 તોપોની સલામી સાથે સ્વાગત કરવામાં આવ્યું, મોદીએ દ્વિપક્ષીય સંબંધોને મજબૂત બનાવવા માટે ઉચ્ચ-સ્તરીય વાટાઘાટોમાં ભાગ લીધો. નેતાઓએ ઊર્જા, કૃષિ, ડિજિટલ ટેકનોલોજી અને રસી વિકાસમાં કરારો પર હસ્તાક્ષર કર્યા, જે સહિયારી પ્રાથમિકતાઓને પ્રતિબિંબિત કરે છે. મોદીએ ઘાનાની સંસદને પણ સંબોધિત કરી અને ભારતીય ડાયસ્પોરાના 15,000 સભ્યો સાથે જોડાણ કર્યું.
પશ્ચિમ આફ્રિકાની સૌથી ઝડપથી વિકસતી અર્થવ્યવસ્થાઓમાંની એક, ઘાના, ભારત માટે ખાસ કરીને વેપારમાં મુખ્ય ભાગીદાર છે. ભારતની 70% થી વધુ સોનાની આયાત ઘાનામાંથી થાય છે, અને ભારત ઘાનાનો સૌથી મોટો નિકાસ ભાગીદાર છે. રાષ્ટ્રપતિ મહામાની 2015માં ભારત-આફ્રિકા ફોરમ સમિટ માટે ભારતની મુલાકાત પર બનેલી ચર્ચાઓ આર્થિક, ઊર્જા, સંરક્ષણ અને વિકાસ ક્ષેત્રોમાં સહયોગ વધારવા પર કેન્દ્રિત હતી.
ત્રિનિદાદ અને ટોબેગો: સહિયારા વારસાની ઉજવણી
આગળ, પીએમ મોદીએ ત્રિનિદાદ અને ટોબેગોની મુલાકાત લીધી, જે એક કેરેબિયન રાષ્ટ્ર છે જ્યાં 40-45% વસ્તી ભારતીય મૂળની છે, જેમાં વડા પ્રધાન કમલા પ્રસાદ-બિસેસર અને રાષ્ટ્રપતિ ક્રિસ્ટીન કાર્લા કંગાલુનો સમાવેશ થાય છે. આ મોદીની દેશની પ્રથમ મુલાકાત હતી અને 1999 પછી કોઈ ભારતીય વડા પ્રધાનની પ્રથમ દ્વિપક્ષીય મુલાકાત હતી. આ મુલાકાત ભારતીય ઇમિગ્રન્ટ્સના ત્રિનિદાદ અને ટોબેગોમાં આગમનની 180મી વર્ષગાંઠ સાથે થઈ હતી, જેમાં સાંસ્કૃતિક સંબંધો પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો.
2024-25માં દ્વિપક્ષીય વેપાર $341.61 મિલિયન સુધી પહોંચ્યો, જે સ્થિર વૃદ્ધિ દર્શાવે છે. નવેમ્બર 2024માં ગુયાના પછી આઠ મહિનામાં કેરેબિયનમાં મોદીની બીજી મુલાકાત, આર્થિક અને સાંસ્કૃતિક સહયોગ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને, આ ક્ષેત્ર સાથે ભારતના વધતા જોડાણ પર ભાર મૂકે છે.
આર્જેન્ટિના: વ્યૂહાત્મક સહયોગને ગાઢ બનાવવો
પીએમ મોદીની આર્જેન્ટિનાની મુલાકાત ઐતિહાસિક હતી, જે 57 વર્ષમાં કોઈ ભારતીય વડા પ્રધાન દ્વારા પ્રથમ વખત કરવામાં આવી હતી. નવેમ્બર 2024માં રિયો ડી જાનેરોમાં G20 સમિટ દરમિયાન ચર્ચાઓના આધારે, મોદીએ આર્જેન્ટિનાના નેતાઓ સાથે ચાલુ સહયોગની સમીક્ષા કરી. 2024માં ભારતના પાંચમા સૌથી મોટા વેપારી ભાગીદાર તરીકે, આર્જેન્ટિના ભારત સાથે સંરક્ષણ, કૃષિ, ખાણકામ, તેલ અને ગેસ અને ઊર્જામાં સહયોગ કરે છે, બંને રાષ્ટ્રો તેમની ભાગીદારીને મજબૂત બનાવવા માટે નવા માર્ગો શોધી રહ્યા છે.
બ્રાઝિલ: બ્રિક્સ અને દ્વિપક્ષીય સંબંધોને આગળ ધપાવવું
બ્રાઝિલમાં, પીએમ મોદીએ રિયો ડી જાનેરોમાં બ્રિક્સ નેતાઓની સમિટમાં હાજરી આપી, રાષ્ટ્રપતિ લુઇઝ ઇનાસિયો લુલા દા સિલ્વા સાથે વૈશ્વિક શાસન સુધારા, શાંતિ અને સુરક્ષા, જવાબદાર AI ઉપયોગ, આબોહવા કાર્યવાહી અને વૈશ્વિક સ્વાસ્થ્ય પર ચર્ચા કરી. સમિટ પછી, મોદીની બ્રાઝિલિયાની રાજ્ય મુલાકાત વેપાર, સંરક્ષણ, ઊર્જા, અવકાશ, ટેકનોલોજી, કૃષિ અને આરોગ્યમાં ભારત-બ્રાઝિલ વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીના વિસ્તરણ પર કેન્દ્રિત હતી. દક્ષિણ અમેરિકામાં ભારતનું સૌથી મોટું વેપારી ભાગીદાર બ્રાઝિલ, ભારતના પ્રાદેશિક સંપર્કમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે.
નામિબિયા: દ્વિપક્ષીય સંબંધોમાં એક સીમાચિહ્ન
પીએમ મોદીની નામિબિયાની પ્રથમ મુલાકાતમાં રાષ્ટ્રપતિ નેતુમ્બો નંદી-ન્દૈતવાહ સાથે મુલાકાત અને નામિબિયાના સ્થાપક પિતા, ડૉ. સેમ નુજોમાને શ્રદ્ધાંજલિનો સમાવેશ થાય છે. નામિબિયાની સંસદને સંબોધતા, મોદીએ સંબંધોના મજબૂતીકરણ પર પ્રકાશ પાડ્યો, જેમાં દ્વિપક્ષીય વેપાર 2000 માં $3 મિલિયનથી વધીને આજે $600 મિલિયન થયો છે. નામિબિયામાં ભારતીય રોકાણ ખાણકામ, ઉત્પાદન, હીરા પ્રક્રિયા અને સેવાઓનો સમાવેશ કરે છે. મધ્યપ્રદેશના કુનો રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનમાં 2022 માં આઠ નામિબિયન ચિત્તાઓનું મુક્ત થવું એ એક નોંધપાત્ર સીમાચિહ્ન હતું, જે વિશ્વના પ્રથમ આંતરખંડીય સ્થળાંતરને ચિહ્નિત કરે છે.
રાજદ્વારી મહત્વ
આ મુલાકાતો વિવિધ પ્રદેશોમાં ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપવા પર ભારતના વ્યૂહાત્મક ધ્યાનને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ઘાના અને નામિબિયા આફ્રિકા સાથે ભારતના ગાઢ જોડાણને પ્રકાશિત કરે છે, જે વેપાર, ઊર્જા અને વિકાસ પર ભાર મૂકે છે. ત્રિનિદાદ અને ટોબેગો કેરેબિયન ડાયસ્પોરા સાથે ભારતના સાંસ્કૃતિક અને આર્થિક સંબંધોને રેખાંકિત કરે છે. દક્ષિણ અમેરિકાના મુખ્ય ખેલાડીઓ, આર્જેન્ટિના અને બ્રાઝિલ, વેપાર અને વ્યૂહાત્મક સહયોગનો વિસ્તાર કરતી વખતે BRICS અને G20 જેવા વૈશ્વિક મંચો પર ભારતની સ્થિતિને મજબૂત બનાવે છે. PM મોદીનો પ્રવાસ બહુપક્ષીયતા, આર્થિક વિકાસ અને ટકાઉ વિકાસ માટે પ્રતિબદ્ધ વૈશ્વિક નેતા તરીકે ભારતની ભૂમિકાને મજબૂત બનાવે છે.
