આપણા આહારમાં દૂધ અને ડેરી ઉત્પાદનોના મહત્વને સમજવા અને પ્રોત્સાહન આપવા માટે 2000 થી દર વર્ષે 1 જૂનના રોજ વિશ્વ દૂધ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. દૂધ પીવાના ઘણા ફાયદા છે, તેથી વિશ્વ દૂધ દિવસનો ઉદ્દેશ્ય તેના વિશે જાગૃતિ વધારવાનો છે. વાસ્તવમાં, દૂધમાં ઘણા પોષક તત્વો હોય છે જેમાં કેલ્શિયમ, પ્રોટીન અને ચરબીનો સમાવેશ થાય છે.
ભારત વિશ્વના સૌથી મોટા દૂધ ઉત્પાદક દેશોમાંનો એક છે. ઘણા લોકો આજે ડેરી ઉત્પાદનોને ટાળે છે પરંતુ આમ કરવું ખોટું હોઈ શકે છે. નિષ્ણાતો માને છે કે દરેક વ્યક્તિએ દરરોજ તેમના આહારમાં મર્યાદિત માત્રામાં દૂધ અથવા દૂધમાંથી બનેલી ડેરી ઉત્પાદનોનો સમાવેશ કરવો જોઈએ. તો ચાલો એક નજર કરીએ દૂધના ફાયદાઓ પર.
કેલ્શિયમનો સ્ત્રોત
દૂધમાં કેલ્શિયમ સારી માત્રામાં જોવા મળે છે. 100 ગ્રામ ઓછી ચરબીવાળા દૂધમાં 125 મિલિગ્રામ કેલ્શિયમ હોય છે અને 100 ગ્રામ વધારે ચરબીવાળા દૂધમાં 119 મિલિગ્રામ કેલ્શિયમ હોય છે. નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ હેલ્થ અનુસાર, 19 થી 50 વર્ષની વયના લોકોને દરરોજ 1000 મિલિગ્રામ કેલ્શિયમની જરૂર હોય છે. તેનો અર્થ એ છે કે તમે તમારી દૈનિક કેલ્શિયમની જરૂરિયાતના 10 થી 12 ટકા દૂધમાંથી મેળવી શકો છો. દરરોજ દૂધ પીવાથી આપણા દાંત અને હાડકાં મજબૂત થાય છે. દૂધમાં પૂરતા પ્રમાણમાં પ્રોટીન મળે છે.
કબજિયાતમાં રાહત
દૂધ પીવાથી કબજિયાતની સમસ્યામાં પણ રાહત મળે છે. તે પાચન માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. જેમને કબજિયાતની સમસ્યા હોય તેઓ ગરમ દૂધને દવા તરીકે અપનાવી શકે છે. ખાસ કરીને બાળકોને દરરોજ દૂધ આપવું જોઈએ.
પ્રોટીનની ઉણપ દૂર કરો
દૂધમાં પ્રોટીનનું પ્રમાણ ઘણું વધારે હોય છે અને માંસપેશીઓ માટે પ્રોટીન મેળવવું ખૂબ જ જરૂરી છે. સામાન્ય રીતે તમે જોયું જ હશે કે જીમમાં વર્કઆઉટ કરતા લોકો દૂધ કે મિલ્ક શેક પીવાનું ક્યારેય ભૂલતા નથી. તેનું કારણ એ છે કે તેમના શરીરને દૂધમાંથી પૂરતું પ્રોટીન મળે છે.
હાઇડ્રેશનમાં મદદ કરે છે
શું તમે જાણો છો કે દૂધ પીવાથી આપણું શરીર હાઇડ્રેટ રહે છે. વર્કઆઉટ કર્યા પછી દૂધ પીવાથી શરીરને પોષણ મળે છે. ડિહાઇડ્રેશનથી બચવા માટે તમારે દરરોજ એક ગ્લાસ દૂધ પીવું જોઈએ.
સ્ટ્રેસમાં રાહત
ઓફિસમાં કામના દબાણમાં વધારો થવાને કારણે આપણે ઘણીવાર તણાવમાં રહીએ છીએ. આવી સ્થિતિમાં, રાત્રે એક ગ્લાસ ગરમ દૂધ તેના માટે રામબાણ સાબિત થઈ શકે છે. ગરમ દૂધ તમને તણાવમાંથી મુક્ત કરવામાં પણ મદદરૂપ છે.
દૂધ પીવાના ગેરફાયદા
દૂધ પીવાથી કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર વધી શકે છે, જે સ્થૂળતા, બ્લડ પ્રેશર અથવા હૃદય સંબંધિત અન્ય રોગો તરફ દોરી શકે છે. આ ફરિયાદ દૂધમાં વધુ પડતી ચરબીના કારણે થાય છે. આ સિવાય દૂધ પીવાથી ઘણા લોકોમાં ગેસની સમસ્યા પણ વધી જાય છે.
ઘણી વખત દૂધના સેવનથી આપણી ત્વચા અને ચહેરા પર પિમ્પલ્સ દેખાય છે. નિષ્ણાતોનો દાવો છે કે દૂધમાં કોમ્પ્લેક્સ ફેટની માત્રા વધુ હોવાને કારણે ઘણા લોકોનું શરીર તેને પચાવવામાં અસમર્થ હોય છે. આ કારણથી લોકો ચહેરા પર ખીલની ફરિયાદ કરે છે.
દૂધની યોગ્ય માત્રા કેટલી છે?
નિષ્ણાતો માને છે કે પુખ્ત વયના લોકો માટે 1-3 કપ દૂધ પીવું સલામત ગણી શકાય. પરંતુ જો તે ઓછી ચરબીયુક્ત દૂધ હશે તો તેમાંથી તમને વધારાની કેલરી નહીં મળે અને વજન વધવાનો ડર પણ રહેશે નહીં, તેથી હંમેશા નિષ્ણાતની સલાહ લઈને જ દૂધનું સેવન કરો.